Βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία στον ανθρώπινο οργανισμό

Τι είναι οι βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία στον ανθρώπινο οργανισμό;

Οι βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία είναι απαραίτητα συστατικά που ο οργανισμός χρειάζεται σε μικρές ποσότητες για τη σωστή λειτουργία του. Οι περισσότεροι άνθρωποι λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά μέσω μιας ισορροπημένης δίαιτας.

Πόσα είδη βιταμινών υπάρχουν στον ανθρώπινο οργανισμό;

Υπάρχουν δύο είδη βιταμινών: οι λιποδιαλυτές και οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες.

Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες ανευρίσκονται κυρίως στα λιπαρά φαγητά, όπως στο λίπος του κρέατος, στο βούτυρο και το λαρδί, στα φυτικά λιπαρά, στα γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, τυρί, γιαούρτι), στο συκώτι και στα λιπαρά ψάρια.

Ενώ ο οργανισμός χρειάζεται αυτές τις βιταμίνες καθημερινά για τη σωστή λειτουργία του, δεν απαιτείται η κατανάλωση λιπαρών τροφών σε καθημερινή βάση επειδή ο οργανισμός αποθηκεύει τις βιταμίνες στο συκώτι και στο λιπώδη ιστό για μελλοντική χρήση.

Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες είναι οι εξής:

Βιταμίνη Α
Βιταμίνη D
Βιταμίνη E
Βιταμίνη K

Οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες δεν αποθηκεύονται στον οργανισμό και συνεπώς απαιτείται να προσλαμβάνονται συχνότερα. Σε περίπτωση μεγάλης πρόσληψης, οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες αποβάλλονται από τα νεφρά. Ακριβώς επειδή οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες δεν αποθηκεύονται στον οργανισμό αλλά αποβάλλονται, η πρόσληψη συμπληρωμάτων υδατοδιαλυτών βιταμινών δεν είναι επικίνδυνη.

Οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες είναι οι εξής:

Βιταμίνη C
Σύμπλεγμα βιταμινών Β (που αναλύονται παρακάτω):
- Βιταμίνη B1 (θειαμίνη)
- Βιταμίνη B2 (ριβοφλαβίνη)
- Βιταμίνη B3 (νιασίνη)
- Βιταμίνη B5 (παντοθενικό οξύ)
- Βιταμίνη B6 (πυριδοξίνη, πυριδοξάλη, πυριδοξαμίνη)
- Βιταμίνη B7 (βιοτίνη)
- Βιταμίνη B9 (φυλλικό οξύ)
- Βιταμίνη B12 (κοβαλαμίνη)

Επίσης υπάρχουν και διάφοροι άλλοι τύποι βιταμινών που είναι απαραίτητοι στα πλαίσια μιας υγιεινούς διατροφής.

Σε τι χρησιμεύουν τα μέταλλα στον ανθρώπινο οργανισμό;

Τα μέταλλα διακρίνονται σε κύρια ή βασικά και σε ιχνοστοιχεία. Τα μέταλλα είναι απαραίτητα για 3 κύριους λόγους:

Δημιουργία γερών οστών και δοντιών
Ρύθμιση υγρών μέσα και έξω από τα κύτταρα
Μετατροπή της τροφής σε ενέργεια

Ποια είναι τα κύρια ή βασικά μέταλλα;

Τα κύρια ή βασικά μέταλλα που χρειάζεται ο οργανισμός μας σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις και τα οποία είναι αναγκαίο να τα λαμβάνουμε στις απαραίτητες ποσότητες από τη διατροφή μας είναι 7, τα εξής:

Ασβέστιο (προλαμβάνει την οστεοπόρωση, είναι απαραίτητο για την πήξη του αίματος και τη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος και των μυών)
Φωσφόρος (βοηθάει στην ανάπτυξη των οστών, στη λειτουργία της μεμβράνης των κυττάρων και μαζί με τις βιταμίνες Β μετατρέπει τις τροφές που καταναλώνουμε σε ενέργεια)
Κάλιο
Θείο (συμμετέχει στη σύνθεση βασικών αμινοξέων και βιταμινών)
Νάτριο
Χλώριο (περιέχεται στο γαστρικό υγρό και, μαζί με το νάτριο, ελέγχει την ισορροπία των υγρών στον οργανισμό)
Μαγνήσιο (βοηθάει στην κίνηση των μυών, στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, στην αρτηριακή πίεση και στην καλή υγεία των οστών)

Τα μέταλλα ανευρίσκονται σε τροφές όπως κρέας, δημητριακά (συμπεριλαμβάνεται το ψωμί), ψάρια, γαλακτοκομικά προϊόντα, λαχανικά, φρούτα (κυρίως αποξηραμένα), και ξηροί καρποί.

Ποια είναι τα ιχνοστοιχεία;

Τα ιχνοστοιχεία είναι απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού, αλλά ανευρίσκονται σε πολύ μικρότερες ποσότητες από τις βιταμίνες και τα βασικά μέταλλα.

Τα απαραίτητα ιχνοστοιχεία στο ανθρώπινο σώμα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

Σίδηρος (Fe) (ορισμένοι τον κατατάσσουν κάπου ενδιάμεσα από τα βασικά μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία)
Ψευδάργυρος (Zn)
Χαλκός (Cu)
Σελήνιο (Se)
Χρώμιο (Cr)
Κοβάλτιο (Co)
Ιώδιο (I)
Μαγγάνιο (Mn)
Μολυβδαίνιο (Mo)
Φθόριο (F)

Αν και αυτά τα στοιχεία αποτελούν μόνο το 0,7% του συνολικού σωματικού βάρους, εντούτοις παίζουν σημαντικό ρόλο στη λειτουργία των ενζύμων ή άλλων βιοδραστικών ουσιών. Επί ανεπάρκειας των ιχνοστοιχείων τα ένζυμα εμφανίζουν μειωμένη δραστηριότητα. Εντούτοις, καθώς κάθε ιχνοστοιχείο συμμετέχει στη λειτουργία πολλών διαφορετικών ενζύμων, η ανεπάρκεια ενός μόνο ιχνοστοιχείου δεν σχετίζεται με κάποια συγκεκριμένη κλινική εκδήλωση, αλλά εκδηλώνεται με συνδυασμό διαφόρων κλινικών συμπτωμάτων.

H Βιταμίνη A συμβάλλει

στο φυσιολογικό μεταβολισμό του σιδήρου.
στη διατήρηση της κατάστασης των βλενογόννων.
στη διατήρηση της κατάστασης του δέρματος.
στη διατήρηση της φυσιολογικής όρασης.
στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Η βιταμίνη Β6 συμβάλλει

στη φυσιολογική σύνθεση κυστεΐνης
στη φυσιολογική λειτουργία των μεταβολικών διεργασιών που αποσκοπούν στην παραγωγή ενέργειας 3 σύμφωνα με τους κανονισμούς 1829/2003 και 1830/2003
Βιταμίνη Β6
στη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος
στο φυσιολογικό μεταβολισμό της ομοκυστεΐνης
στο φυσιολογικό μεταβολισμό των πρωτεϊνών και του γλυκογόνου
στη φυσιολογική ψυχολογική λειτουργία
στο φυσιολογικό σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων
στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
στη μείωση της κούρασης και της κόπωσης
στη ρύθμιση της ορμονικής δραστηριότητας

Η βιταμίνη Β12 συμβάλλει

στη φυσιολογική λειτουργία των μεταβολικών διεργασιών που αποσκοπούν στην παραγωγή ενέργειας.
στη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος.
στο φυσιολογικό μεταβολισμό της ομοκυστεΐνης.
στη φυσιολογική ψυχολογική λειτουργία.
στο φυσιολογικό σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων.
στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
στη μείωση της κούρασης και της κόπωσης
στη διαδικασία της κυτταρικής διαίρεσης.

Η βιταμίνη C συμβάλλει

στο φυσιολογικό σχηματισμό του κολλαγόνου για τη φυσιολογική λειτουργία των χόνδρων, των οστών και του δέρματος
στη φυσιολογική λειτουργία των μεταβολικών διεργασιών που αποσκοπούν στην παραγωγή ενέργειας
στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
στην προστασία των κυττάρων από το οξειδωτικό στρες
στη μείωση της κούρασης και της κόπωσης
Η βιταμίνη C αυξάνει την απορρόφηση του σιδήρου

Το ασβέστιο συμβάλλει

στη φυσιολογική πήξη του αίματος
στη φυσιολογική λειτουργία των μεταβολικών διεργασιών που αποσκοπούν στην παραγωγή ενέργειας
στη φυσιολογική λειτουργία των μυών
στη φυσιολογική νευροδιαβίβαση
στη φυσιολογική λειτουργία των πεπτικών ενζύμων
για τη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των οστών
για τη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των δοντιών

Η βιταμίνη D συμβάλλει

στη φυσιολογική απορρόφηση/χρησιμοποίηση του ασβεστίου και του φωσφόρου.
στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων ασβεστίου στο αίμα.
στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των οστών.
στη διατήρηση της φυσιολογικής λειτουργίας των μυών.
στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των δοντιών
στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Η βιταμίνη Ε συμβάλλει στην προστασία των κυττάρων από το οξειδωτικό
στρες.

Ο σίδηρος συμβάλλει

στη φυσιολογική γνωσιακή λειτουργία
στη φυσιολογική λειτουργία των μεταβολικών διεργασιών που αποσκοπούν στην παραγωγή ενέργειας
στο φυσιολογικό σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων και της αιμοσφαιρίνης
στη φυσιολογική μεταφορά του οξυγόνου στο σώμα
στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
στη μείωση της κούρασης και της κόπωσης
στη διαδικασία της κυτταρικής διαίρεσης

Το μαγγάνιο συμβάλλει

στη φυσιολογική λειτουργία των μεταβολικών διεργασιών που αποσκοπούν στην παραγωγή ενέργειας
στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των οστών
στο φυσιολογικό σχηματισμό του συνδετικού ιστού
στην προστασία των κυττάρων από το οξειδωτικό στρες

Το κάλιο συμβάλλει

στη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος
στη φυσιολογική λειτουργία των μυών
στη διατήρηση της φυσιολογικής αρτηριακής πίεσης

Ο φώσφορος συμβάλλει

στη φυσιολογική λειτουργία των μεταβολικών διεργασιών που αποσκοπούν στην παραγωγή ενέργειας
στη φυσιολογική λειτουργία των κυτταρικών μεμβρανών
στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των οστών
στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των δοντιών

Ο ψευδάργυρος συμβάλλει

στο φυσιολογικό μεταβολισμό οξέων και βάσεων
στο φυσιολογικό μεταβολισμό των υδατανθράκων
στη φυσιολογική γνωσιακή λειτουργία
στη φυσιολογική σύνθεση του DNA
στη φυσιολογική γονιμότητα και αναπαραγωγή
στο φυσιολογικό μεταβολισμό των μακροθρεπτικών συστατικών
στο φυσιολογικό μεταβολισμό των λιπαρών οξέων
στο φυσιολογικό μεταβολισμό της βιταμίνης Α
στη φυσιολογική σύνθεση των πρωτεϊνών
στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των οστών
στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των μαλλιών
στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των νυχιών
στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης του δέρματος
στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων τεστοστερόνης στο αίμα
στη διατήρηση της φυσιολογικής όρασης
στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
στην προστασία των κυττάρων από το οξειδωτικό στρες
στη διαδικασία της κυτταρικής διαίρεσης

Το ιώδιο συμβάλλει

στη φυσιολογική γνωσιακή λειτουργία
στη φυσιολογική λειτουργία των μεταβολικών διεργασιών που αποσκοπούν στην παραγωγή ενέργειας
στη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος
στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης του δέρματος
στη φυσιολογική παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών
στη φυσιολογική θυρεοειδική λειτουργία

Ο χαλκός συμβάλλει

στη διατήρηση του φυσιολογικού συνδετικού ιστού
στη φυσιολογική λειτουργία των μεταβολικών διεργασιών που αποσκοπούν στην παραγωγή ενέργειας
στη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος
στο φυσιολογικό χρωματισμό των μαλλιών
στη φυσιολογική μεταφορά του σιδήρου μέσα στον οργανισμό
στο φυσιολογικό χρωματισμό του δέρματος
στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
στην προστασία των κυττάρων από το οξειδωτικό στρες

Το σελήνιο συμβάλλει

στη φυσιολογική σπερματογένεση
στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των μαλλιών
στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των νυχιών
στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
στη φυσιολογική θυρεοειδική λειτουργία
στην προστασία των κυττάρων από το οξειδωτικό στρες

Το χρώμιο συμβάλλει

στο φυσιολογικό μεταβολισμό των μακροθρεπτικών συστατικών
στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα